masinahikanis ohci kwayask ka-kiskēyihtamihk āhkosiwin nakinikākēwin

manicōsak kā-āhkosiwiskākēcik & āsōskamātowin

nānapō āsōskamātowin ēkwa manicōsak kā-āhkosiwiskākēcik ka-kahcitinēn miyiwin, māka āhkosiwin nakinikākēwin tēpiyāhk miyopayin ohci manicōs kā-āhkosiwiskākēhk.

āsōskamākēwisāyāwin

asici otakikomiwin, kihci-otakikomiwāpinēwin, mikotākwanihk otāhkosiwin kā-ostostotamihk, kipokohtākanēpayiwin, māskikan otakikimowin (ohpanāspinēwin) ēkwa mihcēt kā-wīsakikohtākanēhk.
nawac āsōskamākēhk iyikohk manicōsak āhkosiwiskamākēwin. kīspin ayiwāk pēyak ayisiyiniw pēyakwan ē-isi-āhkosiyēk ēkosi ēsa āsōskamākēwin isāyāwin.
pēyakwan ka-kī-āhkosowiskākon tāpiskōc manicōsak āhkosiwin.
kimiyomahcihon nānitaw nēwo/niyānan kīsikāwa māka tāpwē ka-miywāyāyan nānitaw nisto ē-ispayik kwayask ka-miyomahcihoyan.

English

read here

Guide to Wise Use of Antibiotics

manicōsak āhkosiwina

namōya tāpwē ayāmakana tāpiskōc āsōskamākēwin āhkosowina
namōya isi-āsōskamātowin tāpiskōc āsōskamākēwin āhkosiwina
tāpiskōc wīsaki-kotakanaspinēwin ēkwa kotaka kisisowāspinēwina

kisisowin

kisisowin anima kīspin kisitēw kiyaw, osām ohci kitāhkosiwin masakay kā-mihkwāk, kā-kistēhk, ēkwa kā-pāstēhk capasis mitihtōkanihk, kikiskēyihtēn ē-wī-kisisoyan. kā-kisisoyan ahpō kitawāsimis kā-kisisot ka-kiskēyihtēn ita ē-ohtinamihk.

kisisowin:

ka-wīcihikon kiyawihk ēkā ka-kahcitinaman miyiwin
kisisowin ka-kī-ispayihikon nānapō āsōskamākēwin ēkwa manicōs āhkosiwina.

nākatēyimisowin :

kisisowin anima ē-miywāsik ka-wīcihikohk kā-kahcitinaman miyaw āhkosiwin. kisisowin ka-kī-ispayihikon nānapō āsōskamākēwin ēkwa manicōs āhkosiwina.
ka-kī-otinēn tēyistikwānēwimaskihkiy ahpō sīpinēwimaskihkiy (kā-isi-masinahikātēk ka-isi-otinamihk) kīspin ana otāhkosiw namōya miyomahcihow.
kīsowaho asci mīna kitawāsimis ēkā ka-tāhkisiyēk māka namōya ka-kawaciyēk, ayisk kawaciyēko ayiwāk ka-kīsisonāwāw. ka-tāhkastēsik isko 20C ahpō ka-miyotakisiyēk.
minihkwē mistahi ē-tāhkākiminihkwēwina. miy ē-tāhkākiminihkwēwina ahpō sīwāpōmiskwamiy kitawāsimis tāhtwāw pēyak tipahikan ispayiki waniskāci.

kīspin ayisiyiniw piko iyikohk ē-itahtopiponēt ēkisisot ahpō ē-mōskopayit ēkwa ē-ayāt ita ē-kī-ayāk mihkwasēwin, sēwēpitamāw Health Link (sēwēpita 811 pīhci Alberta) mahti tānisi kē-tōtaman.

māyāspinēwina piko sēmāk kanitawāpēnās maskihkīwiyiniw

ka-kiskēyihtēn ē-māyimahcihoyan omisi isāyāyani

otakikomiwin & siskawēkomēwin

ki-kahcitinēn otakikomiwin ohci āsōskamātowin. nānitaw 200 pitos āsōskamātowina ka-ki-ohcikahcitinēn otakikomowin. awāsisak ka-ki-otakikomiwak ayinānēwāw ahpō mitātahtwāw pēyak askiy. kā-kisi-ohpikicik namōya mihcētwāw kahcitinamwak otakikomiwin ayisk namōya mistahi wihkāc āhkosiwak. āhkosiwinakinikākēwina miyopayinwa ohci otakikowin āhkosowina.

itamahcihowina:

nistam, ka-tēyistikwānān, ka-kisison, ēkwa ka-ohcikawāpin, ēkota ohci ka-ohcikawēkomēwin, wīsakikohtākanēwin, ocācāmowin, ēkwa ostostotamowin.
akik miskiwanihk ati-wāpisāwinākosici ahpō askihtakonākosici.

ēkā ka-kahcitinamihk :

kisīpēkina kicihciya ēkosi namoya ka-āsōskamākān āsōskamātowin ka-kahcitinamihk otakikomowin.
kiskinohamawik kitawāsimisak ka-kisīpēkinahkik ocihciyiwāwa.

nākatēyimisowin:

mistahi minihkwēhkan nipiy, ita ē-isi-miywēyihtaman.
ka-kī-otinēn tēyistikwānēwimaskihkiy ahpō sīpinēwimaskihkiy (kā-isi-masinahikātēk ka-isi-otinamihk) kīspin ana otāhkosiw kā-otakikomit namōya miyomahcihow.
kīspin kikisison ahpō kā-nākatēyimat awiyak ē-kisisot, tāpitawi-kisīpēkina kicihciya ēkosi namōya ka-āsōskamākān.
ēkā osāwāpō-maskihkiy ahpō ostostotamo-maskihkiy ahpō ētikwē ka-wīcihikon māka namōya āstamihk ka-āhkosin.

kiskēyihtamowin: kāya ōhi maskihkiya kā-miyat oskawāsis ahpō awāsis namōya cēskwa nikotwāsik kā-itahtopiponēt.

kiskēyihtamowin: osāwāpō-maskihkiy ahpō ostostotamo-maskihkiy ahpō ētikwē ēkota kikinikātēw maskihkiy ohci astamihk ka-kisisoyan. kwayask ayamihtā kā-masinahikātēhk ēkwa kakwēhcim maskihkiwowiyanikēw ahpō maskihkiwiyiniw ēkosi namōya ka-osāmi-misiwēpayicikān.

āpacihtā sīwihtākanāpoy miskiwan maskihkiy kīspin ē-itēyikomēht, wāwīs awāsisak ahpō oskawāsisak. āpacihtā otāwākan sīwihtākanāpoy ahpo osīhtamāsok.

ka-mosci-osihtān sīwihtākanāpoy

kīkwāya ka-kikinamihk:

1 minihkwēwiyākanis (240 mL) ē-ākamastēhk nipiy (kīspin kitāpacihtān mosci nipiy kitāpacihtān, ōsah pēyak cipahikanis ka-nānapacihtāyan ēkota ka-tāhkastān isko ka-wiyakihkākamihtēhk)
½ ēmihkwānisis (2.5 g) sīwihtākan
½ ēmihkwānis (2.5 g) ohpihkasikanihkānis

astā ōma kā-osihtāyan ē-kanātahk mōtēyāpiskohk ē-āpacihtāyan pakikawanihkānis, ahpō anihi kā-mākonamihk mōtēyāpisk (ka-kī-atāwān maskihkīwikamikohk). ka-kī-āpacihtān pitapawacikan. nisto kīsikāw oskāya maskihkiy ka-osihtān.

āpacihtā:

api ēkwa nāwēskwēyi apisis. kāya pimisini. wēskit pakikawanihkānis, pitapawacikan, ahpō mōtēyāpisk apisis kitēyikomihk. Pēyahtik ka-pahkikawin kitēyikomihk. kihtwām ēkosi itōta kotak kitēyikomihk. pākwaha pakikawanihkānis pākohkwēhonis ahpō kimisāhowinēkin kīsi-āpacihtāyani.

māyāspinēwina piko sēmāk kanitawāpēnās maskihkīwiyiniw

ka-kiskēyihtēn ē-māyimahcihoyan omisi isāyāyani

kihci-otakikomiwāpinēwin

kihci-otakikomiwāhpinēwin (ahpō mayimahcihowin) ohci āsōskāmātowin. kā-kisi-ohpikicik kāhayācik kihci-otakikomiwāhpinēwin ka-ki-āsōskamākēwak kotaka nānitaw nisto isko niyānan kisikāwa kā-māciāhkosicik. awāsisak kā-ayācik kihci-otakikomiwāhpinēwin ka-ki-āsōskamākēwak kotaka nānitaw tēpakohp kisikāwa kā-māci-āhkosicik.

itamahcihowina:

kisisowin/kawacipayiwin
tēyistikwānēwin
miscēstatay ahpō kīyaw kā-kītisiwin
nēstosimahcihowin
wīsakikohtāskanēwin
ohcikawēwkomēwin ahpō kipēyikomēwin/cācāmōwin
ostostotamowin

ēkā ka-kāhcitinamihk āhkosiwin:

tātwāskiy kihci-otakikomiwāpinēwin ohci cīstahikāso.
kāsīcihcē, wāwīs awiyak ē-āhkosit ita ē-kī-ayāyan. kiskinohamaw kitawāsimis ohci kisīpēkinicihcēwin.
ahkohkwēna kiskowan ēkwa kitōn cācāmoyani ahpō ostostamani.
kiskinohamaw kitawāsimis kwayask ka-ahkohkwēhot cācāmoci.

nākatēyimisowin:

mistahi minihkwē nipiy
misi-āstēsini ahpō pakitin kitawāsimis mistahi ka-āstēsinit. ay-apihkan ahpō ka-ay-apiw kitawāsimis ispī nistam āhkosici ka-āstēsinit ēkwa namōya ka-āsōskamākēhk.
ka-kī-otinēn tēyistikwānēwimaskihkiy ahpō sīpinēwimaskihkiy (kā-isi-masinahikātēk ka-isi-otinamihk) ohci kisisowin, tēyistikwānēwin, ēkwa kā-kītisowin.

kihci-otakikomiwāhpinēwin mācipayin māna iyikopiwipisimohk ahpō pawācikanasis tāhtwāskiy ēkwa pōnipayin ayikipisimohk ahpō opiniyawēwipisimohk. āhāspihtawayikohk, kihciotakikomiwāhpinēwin ka-ki-kāhcitinēn kisisowāhpinēwin.

māyāspinēwina piko sēmāk kanitawāpēnās maskihkīwiyiniw

ka-kiskēyihtēn ē-māyimahcihoyan omisi isāyāyani

mikot nitakikowāhpinēwin

mikotihk nitakikowāhpinēwin anima kā-kapākipayisik wāsakām mikotihk ēkwa miskīsikohk. mikotihk akikowāhpinēwin anima kā-nipīwākamik kikotihk.

mikotihk akikowāhpinēwin āskaw kikāhcitinēn kā-kīsihotakikomiyan māka mihcēt otakikomiwēwina namōya manicōs āhkosiwin. itāspinēwin mikotihk akikowāhpinēwin ayiwāk ākwana ēkwa ayiwāk ē-ayāhk iyikohk otakikomiwin.

kiskēyihtamowin: anihi isāyāwina kīspin ē-wīsakikohtākanēyan ēkwa/ahpō ē-ostostotaman, nitawāpēna ohci kā-masinahikātēhk ostostotamowin ēkwa/ahpō kihci-otakiomiwāpinēwin.

itamahcihowina:

ka-wīsakēyihtēn kīhkwākanihk ahpō kasihtamahcihon, ka-tēyistikwānān, ka-mīpitāhpinān, ka-nēstosin, ka-ostostotēn, ahpō, ka-kisison.
kipēyikomēyani ēkwa kitēyikom ē-wāposāwinākosit ahpō ē-askihtakosit ayiwāk mitātaht kīsikāwa ahpō ētikwē ēsa kanitawēyihtēn ahpō ayiwāk mitātaht kīsikāwa ēkosi ahpō ētikwē kinitawēyihtēn āhkosiwin nakinikākēwin.

nākatēyimisowin:

ka-kī-otinēn tēyistikwānēwimaskihkiy ahpō sīpinēwimaskihkiy (kā-isi-masinahikātēk ka-isi-otinamihk) ohci kisisowin, tēyistikwānēwin, ēkwa kā-kītisowin.
awāsisak ohci, ka-āpacihtāwak sīwihtākanāpoy ahpō siswēyapawacēkēwin ohci mitēyikomēwin (nitawāpēna otakikomiwin/siskawēkomēwin, kā-itasinamihk pāskēkinikan 9); ohci kā-kīsi-ohpikicik, sīwihtākanāpoy nawāc miyopayin.
ēkā osihtāskikanēwimaskihckiy ahpō ētikwē ka-wīcihikon māka kēyāpic pēyakwan ka-āhkosin.

kiskēyihta: kāya ōhi maskihkiya ka-miyat oskawāsis ahpō awāsisak namōya nikotwāsik ē-itahtopiponēcik.

kiskēyihta: osihtāskikanēwimaskihkiy ahpō ostostotamōmaskihkiy ahpō ētikwē ēkota kikinikātēw maskihkiy ohci āstamihk ka-kisisoyan. ayamihtā masinahikanisa kwayask maskihkiwowiyanikēw ahpō maskihkiwiyiniw ēkā ka-osām-misiwēpayicikēyan.

nānapō manicōsak kā-āhkosiwiskākēcik ēkwa āsōskamātowin ka-kī-kāhcitinēn mikotik akikowāhpinēwin (āsōskamātowim nawac iyikohk 200 tahtwāw kāchitinikātēwa).

māyāspinēwina piko sēmāk kanitawāpēnās maskihkīwiyiniw

ka-kiskēyihtēn ē-māyimahcihoyan omisi isāyāyani

ē-wīsakikohtākanēt

wīsakikohtākanēwin āskaw mīna kikāhcitinēn otakikomiwin. māwaci iyikohk ē-wīsakikohtākanēhk osām ohci āsōskamātowin. āhkosiwin nakinikākēwin namōya ka-wīcihikon wīsakikohtākanēyani ka-ohcipayik ohci āsōskamātowin.

ātiht wīsakikohtākanēwina ohcipayina Streptococcus manicōsak āhkosiwiskākēwin. kīspin wīsakikohtākanēwin ēkwa ē-siskawēkomēhk, ostostotamowin, pāskēkohtakanēhk, mihkwacāpipayiwin, ahpō ē-sāposowin, ēkosi ētikwē āsōskamātowin ēkwa namōya wīsakikohtākanāspinēwin (strep throat).

kimaskihkiwiyinīm ka-kī-wihtāmāk kīspin ē-wīsakikohtākanāspinēwin ahpō ē-miyiwikotaskwēhk ē-moscikanawāpahtahk.

kīspin kiwīsakikohtākanān ohci ostostotamiwin, ohcitaw ētikwē ohci āsoskamākēwin ēkwa namoya kika-nitawēyihtēn kaskahowēwin mēmēcikacikātēwin.
kīspin namōya ē-itēyihtākwahk otakikomiwin, kimaskihkīwīnīm ahpō ētikwē ka-miyik kaskahowēwin mēmēcikacikātēwin kakiskēyihtamihk kīspin wīsakikohtākanēwin ohci manicōs āhkosōskākēwin ahpō āsōskamātowin. nitawāpēnikawiyani nānitaw kipēhon 48 tipahikan.
nitawāpēnikawiyani namōya kīkway miskikātēhki, ēkosi namōya ka-wīcihikon osām wīsakikohtākanēwin ē-ohcipayik āsōskamātowin.
nitawāpēnikawiyani ēkwa ē-āhkosiyan, kimaskihkīyinīm ahpō ētikwē ka-miyik āhkosiwin nakinikākēwin.
kotakak pēyakohēwamak namōya kāh-katāc kanitawāpēnihcik kīspin tēpiyā tāpwē āhkositwāwi.

nākatēyimisowin:

minihkwē mistahi kīkway kā-minihkwākamik ahpō nipiy
ka-kī-otinēn tēyistikwānēwimaskihkiy ahpō sīpinēwimaskihkiy (kā-isimasinahikātēk ka-isi-otinamihk) ohci wīsaskikohtākanēwin ēkwa kisisowin.
awāsisak ayiwāk nikotwāsik kā-ispihtisicik ēkwa kā-kīsi-ohpikicik, ahpō ētikwē ka-wīcihikwak ostostotamowi-maskihkīsa.
kiskēyihta: oskāyisiniwak namōya ta-kī-miyihcik ostostotamowi-maskihkīsa osām ka-atohowak.
ayiwāk kā-ispītisicik awāsisak ēkwa kā-kīsi-ohpikicik, ka-sēnkonēwēwak ohci kisākamitēwāpoy ka-miyoskākowak mikohtākanihk. māmawastā ½ ēmihkwānis sīwihtākan asici 1 minihkwēwiyākanis (250 ml) ē-kisākamitēhk nipiy. kāsēnkonēwēhk 10 cipahikanisa. ēkosi ka-itōtēn nēwo/niyānan kīsikāwa.
kiya ēkwa kitawāsimis pēyakwan ka-isihtwānāwāw miyomahcihoyēko.

māyāspinēwina piko sēmāk kanitawāpēnās maskihkīwiyiniw

ka-kiskēyihtēn ē-māyimahcihoyan omisi isāyāyani

mihtwākay āspinēwin

okotaswahk ohtapikēkamonāpin anima mihtawahk napapikēsiniki isko nāway mikohtākanihk. osām okohtaswahk ē-sākwāsik ohci oskāyisiniwak, ka-kī-kipopayin, wāwīs kā-ostostotahkik. kipopayiwin ka-kī-kāhcitinēn miyiwisēwin piko kakiskēyihtamihk 70-80% awāsisak ka-mihtawākēcik ka-miyāyāwak kiyām ēkā ē-otinahkik āhkosiwin nakinikākēwin. ātiht mihtawākēwina āsōskamātowin ohci ēkwa ātiht ohci manicōsak kā-āhkosiwiskāwēcik. wēhtinā nākatēyimisowin anima kā-wihtamāk kā-isi-nākatēyimisoyan kā-itik maskihkīwiyiniw.

itamahcihowina:

kisisowin
mihtawākay āspinēwin
kā-kisīwēyihtamihikohk

nakinamowin:

tāpitawi-kāsihcihcē ēkwa kiskinohamaw kitawāsimis ohci kisipēkinicihcēwin ayisk mihtawakay miyiwin.
kāya pakitin kitawāsimis ka-ayāt ita ē-pakitinikātēhk pihtwāwin.
kāya kitawāsimis ka-nōnācikēw ē-mēkwāpimisinit.

nākatēyimisowin:

ka-kī-otinēn tēyistikwānēwimaskihkiy ahpō sīpinēwimaskihkiy (kā-isi-masinahikātēk ka-isi-otinamihk) ohci wīsakāhpinēwin ēkwa kisisowin.
astā ē-kisowāk pahkohkwēhonis akonaha kihtwākahk.
ēkā ka-maciskākēmakahk ēkwa ēkā osihtāskikanēwimaskihkiy kiwīcihikon ohci mihtawakay āspinēwin.
ohcitaw ahpō ētikwē kimaskihkīwinīm ka-miyik maskihkiya kīsi-nitawāpēnahki kihtawākaya.
osām āskaw ēkā ka-miyoskākohk, ēkosi namōya nitawēyicikātēw ta-mēki āhkosiwin nakinikākēwin kāh-kinwēs kā-kīsi-nitawāpēnamihk ohci mihtawākay āspinēwin.

māyāspinēwina piko sēmāk kanitawāpēnās maskihkīwiyiniw

ka-kiskēyihtēn ē-māyimahcihoyan omisi isāyāyani

ostostotamowin

māwaci iyikohk kā-ostostahk kākīsi-ohpikicik ēkwa awāsisak ē-kāhcitinahkik āsōskamākēwin isāyāwin (nitawāpēna capasis ota) āhkosiwin nakinikākēwin ka-kī-otinēn ohci ostostotamowin kīspin tēpiyā otāhkosiw ē-kisisowāspinēt ohci manicōsak kā-āhkosiwiskākēcik ahpō tāpwē ayātwāwi pertussis (naspic ostostotamowin).

itamahcihowina:

kisisowin, ostostotamowin, ēkwa wīsakaskanēwin.
ostostotamowin akik ka-wāposāwāw ahpō ka-askihtakwāw. namōya wiya tāpwē ē-ayāyan manicōsak āhkosiwin.
ahpō ētikwē ka-sihciyēhēwin ka-ayān.
kiskēyihta: ayāki āsōskamākēwi ohpahanāspinēwin, 45% ayisiyiniwak kēyāpic ostostotamwak awasimē nīso ayamihēwi-kīsikāwa. 25% ayisiyiniwak kēyāpic ostostotamwak awasimē nisto ayāmihēwi-kīsikāwa.

āhkosiwin	ita ka-miskaman	kā-itahtopiponēyan	ita ohci kākāhcitinaman
kipokohtākanēpayiwin	kitohtākan	āsimē ē-piponēcik awāsisak / kā-kīsi-ohpikicik	āsōskamātowin
mikōtākwani otāhkosiwin kā-ostostotamowin	kitohtākan	oskawāsisak	asōskamātowin
ohpanāspinēwin¹	yēhēwin ayāpiya (ēmisāki)	āsimē ē-piponēcik awāsisak / kā-kīsi-ohpikicik	asōskamātowin
ohpanas̄pinēwin	yēhēwin ayāpiya (kā-apisāsiki)	apiscawāsisak	asōskamātowin
kisisowāspinēwin	pakitatāmowin	kahkiyaw iyikohk piponēwin	manicōsak kā-āhkosōskākēcik ahpō āsōskamātowin
nāspic ostostotamowin	mikotihk isi ohpanihk	piko iyikohk piponēwin	manicōsak kā-āhkosiwiskākēcikk

¹ otāhkosiw kinwēs kā-āhkosit ohpanāspinēwiniskaw kāhcitinamwak manicōsak āhkosiwin.

nākatēyimisowin:

mistahi minihkwēyani kīkway kanipīwākamik tāpisōc nipiy.
ostostotamowimaskihkīsa ahpō ētikwē ka-wīcihik ayiwāk kā-ispihtisicik awāsisak ēkwa kā-kīsi-ohpikicik.
kiskēyihta: kāya ōhi maskihkiya ka-miyat oskawāsis ahpō awāsis namōya cēskwa nikotwāsik ē-itahtopiponēt.
kiskēyihta: ostostotamowimaskihkiy ahpō ētikwē kikinikātēw kisisowin maskihkiy. osāwāpōmaskihkiy ahpō ostostotamōmaskihkiy ahpō ētikwē ēkota kikinikātēw maskihkiy ohci astamihk ka-kisisoyan.
mosci ostostotamowimaskihkiyisa ahpō ētikwē ka-wīcihikwak ayiwāk kā-ispihtisicik awāsisak ahpō kā-kīsi-ohpikicik. kāya kakwē otina anima manicōsak āhkosiwin osām namōya ka-miyopayin āhkosiwinakinikēwin maskihkiy.
kiskēyihta: ostostotamōmaskihkīsa namōya ka-kī-miyihcik awāsisak namōya cēskwa nikotwāsik ē-itahtopiponēcik osām kipihkotonipayici.
ka-sāpwāpimikawiyan piko mahti kīspin ē-ayāyan kisisowāspinēwin kā-āsōskamātohk. mayaw kā-miskāhk kitāhkosiwin, āhkosiwin nakinikākēwin kimiyikawin.

māyāspinēwina piko sēmāk kanitawāpēnās maskihkīwiyiniw

ka-kiskēyihtēn ē-māyimahcihoyan omisi isāyāyani

māyāspinēwina piko sēmāk kanitawāpēnās maskihkīwiyiniw

ōhi āhkosowina piko nitawāpēnās maskihkīwiyiniw ahpō maskihkiwacoskēs.

kisisowin

kīspin awāsis ē-nistopīsimwēt ē-kisisot, piko sēmāk ka-nitawāpēnācik.
kiyām iyikohk ē-itahtopiponēt awāsis ē-kisisot ēkwa namoya ē-miyomahcihot, piko sēmāk ka-nitawāpēnihcik.
kīspin awāsis kisisow ayiwāk nisto kīsikāwa, ka-kīnitawāpēnihcik pāmwayēs 24 tipahikana.

mihtwākay āspinēwin

wāpamahkan maskihkīwiyiniw kīspin awāsis mihtawakayāspinēw ēkwa:

kisisocī; ahpō
tāpiskōc namōya ē-miyomahcihocik; ahpō
ē-mihonākosicik ahpō ē-pahkipayicik nāway wīhtawakāhk; ahpō
nīkān ē-ispayiyiki wīhtawakaya; ahpō
mihtawakay āspinēwin ē-āhkwak ayiwāk 24 tipahikana āta ē-otinaman tēyistikwānēwimaskihkiy/sīpinēwimaskihkiy.

kā-kīsi-ohpikicik kā-kisisocik ahpō kotaka āhkosiwina kāhcitinamwak ta-kī-wāpamācik maskihkīwiyiniwa ahpō maskihkiwiniwatoskēsa. kīspin ayiwāk itamahcihoci ahpō mistahi ka-isi-ayāt.

ōta Alberta, sēwēpitamaw Health Link (mākona 811) kīspin kīkway kinohtēkiskēyihtēn ahpō namōya ē-kēhcināhoyan tānisi katōtaman.

mosci kiskēyihtamohiwēwin ōhi āhkosiwina ohci awāsisak, nitawāpēna ahs.ca/heal, mosci kiskēyihtamohiwēwina ē-kiskēyihtamohiwēcik Stollery Children’s Hospital.

ka-kiskēyihtēn ē-māyimahcihoyan omisi isāyāyani

kīspin kayak ahpō awiyak ē-nākatēyimat omisi isāyāw, nitawāpam maskihkīwiyiniw semāk.

kisisowin

sēmāk itohtē maskihkīwikamikohk kīspin:

ayisiyiniw piko iyikohk ē-itahtopiponēt ē-kisisot wahkēyawēsiw ahpō nēstopayiw (ayimīw ka-waniskāt ahpō ka-wāspāwēsihk) kah-kāh-kihtwām pwākomipayiw, ēkwa ka-sāsītosiw okwayāhk ahpō a-misi-moskipayiw ēkwa namōya ka-miyo-ayāw ka-mākonamihk ita kā-moskopayit (isinākwanwa tāpiskōc ahpihcisowinis).

yēhēwin

sēmāk itohtē maskihkīwikamikohk kīspin:

otāhkosiw kiyām iyikohk ē-itahtopiponēt namōya kwayask ē-yēhēht (namōya osām ohci kipēyikomēht).
otāhkosiw kīspin ē-cacāstapiyēhēt ahpō namōya ē-papēyahtiki-yēhēht, ahpō ē-wī-pihkonākwanihk otōn, ocihciya, ahpō osita.

omisi isāyāwin

sēmāk itohtē maskihkīwikamikohk kīspin:

otāhkosiw piko iyikohk ē-itahtopiponēt ayimīw kawaniskāt ahpō kāwāspāwēsihk ahpō namōya ē-wanēyihtahk, ē-wahkēyawēsihk, ka-kisowitotahk, namōya ē-kī-pōnitēyistikwānēt, kasāsītosiw okwayāhk, māmāsināsow ahpō ē-tahkisit kā-sāminiht.
otāhkosiw nohtēyāpākwēci pāstēyiw masakay, pāstēwtonēw, ēkwa kāyōskisit tahkōc ostikwānihk capasis ispayiniy

kotaka isi mayimahcihoyani sēmāk nitawāpamahkan maskihkīwiyiniw ōhi ohci:

kīspin otāhkosiw namōya ē-kī-kohcipayicikēt ahpō ē-pakiciwanihk sihkowin.
kīspin ohtākosiw ē-māskipayit, namōya ē-kī-waskawīt, ahpō ē-ocipitikot.

kiskēyihtamohiwēwin ohci tēpiyā ka-kiskēyihtamohiwēhk. kākikē, piko ka-itōtaman kā-isi-kiskēyihtaman mahti ka-nitawi-wāmpamiht maskihkiwiyiniw, maskihikiwatoskēs, ahpō maskihkiwiskwēw.

ōta Alberta, sēwēpitamaw Health Link (mākona 811) kīspin kīkway kinohtēkiskēyihtēn ahpō namōya ē-kēhcināhoyan tānisi ka-tōtaman.

ēkāwiya ē-miyoskākohk

kīkwāy anima ēkāwiya ē-miyoskākohk?

kā-otinamihk āhkosiwin nakinikākēwin maskihkiy, kīspin kwayask ēkā namōya kwayask, namōya ka-miyoskākon namōya ēkosi ka-ipayihikohk ēkāya kamiyoskākohk, āhkosiwin nakinikākēwin piko ka-āpacihtāhk ispī tāpwē ka-nanātawiskākohk.
ēkāwiya ē-miyoskākohk ispī manicōsak kā-āhkosiwiskākēcik ēkā kākī-nakinikātēhk āta ē-āpacihtāyan āhkosiwin nakinikākēwin manicōsak kā-āhkosiwiskākēcik ēkā kā-nakinikocik anima maskihkiy ta-kī-miyoskākohk āskaw isiyihkātēw “misi-āhkosiwin”.
kīspin manicōsak kā-āhkosiwiskākēcik namōya nipahik anima ta-kī-miyoskākohk, ēkosi maskihkiy ohci āhkosiwin nakinikākēwin kayāhtē kā-kī-āpacihtāhk namōya ta-kī-miyopayin.
kā-miyiwihk ohci manicōsak kā-āhkosiwikākēcik nakinikākēwin āskaw āyiman ka-miyoskākoyan namōya sōskwac ka-kī-wīcihikon. kinwēs ka-kī-āhkosihikon ahpō ka-kī-misiwanācihikon.
kiskisi, manicōsak kā-āhkosiwiskākēcik — namōya kiya! ayisk mīna kā-maskawātisicik ayisiyiniwak ēkā wīhkāc kā-miswēpayicikēcik kā-kī-āhkosiwiskākow ēkāwiya ē-miyoskākohk

āhkosiwin nakinikākēwin namōya mistahi ka-wīcihikon ohci ka-kī-āsōskamākān tāpiskōc ostostotamowina, kihciotakikomiwāpinēwin (mayimahcihowin) ēkwa ohpanāspinēwin (māskikan otakikomiwin). āhkami āpacihtāyani maskihkiy ohci āhkosiwin nakinikākēwin ohci miyiwin namōya ayiwāk kamiyoskākon

tānisi kē-tōtaman?

ēkāwiya itēyihta ka-kahcitinaman āhkosiwin nakinikākēwin maskihkiya kīspin kiya ahpō kitawāsimisk otakikomiyēko ahpō ostostotamēyēko mihcēt ōhi āhkosiwina ē-kahcitinamihk āsōskamātowin ēkwa ēkāwiya ka-miyoskākohk namōya ka-miyopayin.
kakwēcimāhkan kimaskihkiwiyinīm kīspin kitāhkosiwin kotak awiyak ka-kī-āsōskamawāw ahpō kīspin manicōsak kā-āhkosiwiskākēcik ta-kī-otinaman maskihkiy ohci āhkosiwin nakinikākēwin.
sīpēyihta kīspin kiya (ahpō kitawāsimis) kitotakikomināwāw, kitostostotēnāwāw, ahpō ē-wīsakikohtākanēyēk. māmawaci āsōskamākēwin āhkosiwina nānitaw nēwo ahpō niyānan kīsikāwa pāmwayēs ka-miyomahcihoyan ēkwa nisto ispayiki kwayask ka-miyomahcihoyan
ispī kā-otakikomiyan ahpō kā-mayimahcihoyan kā-pimipayik, kāsihcihcē kah-kiyipa ēkā ka-āhkosiyan. omisi kwayask isi-kāsīcihcēwin ōta masinahikātēw kotak pāskēkinikanihk.

ēkāwiya kakwē-kahcitina misi-āhkosiwin kwayask otina āhkosiwin nakinikākēwin!

kāsihcihcēwin

kisīpēkina kicihciya ēkosi namōya kīkway āsōskamātowin kakāhcitinēn.

80% kākikē kā-ihtakohki āhkosiwina ē-moscihāsōskamātohk micihciya ohci.

tānispī ka-kāsihcihcēyan:

pāmwayēs ka-mīcisohk
pāmwayēs, mēkwā, ēkwa kā-kīsi-mīcisohk
pāmwayēs nōhawasowin
kīsi-nahapiyani ahpō kīsi-wīcihaci awāsis ē-nahapit
pāmwayēs ahpō kīsi-ātāsiyānahaci awāsis ahpō iskwēw nākatēyimisowin kā-āpacihtācik
kīsi-sinihkēyikohmēyani ahpō awāsis ē-sinihkēyikohmēnat
kīko āpacihcikana awiyak kotak ē-kīsi-nīswāpacihtāyēk
pāmwayēs kikiskaman ahpō kēcikonaman anihi miskīsikohk kā-āpcihtāhk ohci kwayask ka-wāpihk
pāmwayēs ēkwa kīsi-wīcihaci otāhkosiw
kīsi-sāminaci ahpō kīsi-asamaci pisiskiw, ahpō ē-nākatēyihtaman pisiskiw omīsīwin
pāmwayēs ahpō kīsi-kisīpēkāpitēhoyani

tānisi ka-isi-kāsihcihcēhk:

āpacih kisīpēkinikan ēkwa nipiy. mosci-āpacihtāyani nipiy namōya ka-nipahtān āsōskātowina.
sāpopatâ kicihciya.
āpacih mosci-kisīpēkinikan. kāya āpacih kisīpēkinikan ohci ēkā ka-āsōskamātohk.
sinikona kicihciya nīsitanaw cipahikanisa (ahpō isko kīsi-nikamoyani wāsē, wāsē, acāhkos). sinikona kahkiyaw kicihcīyisa asici ayakaskicihcān, tāway micihcēsa, misicēhcān, mispiskwana, kispisona, wanaskocihcāna, ēkwa maskasiyak.
kāh-kihtwām sāpopatā kicihciya nānitaw mitātaht cipahikanisis.
pāsa kicihciya ē-āpacihtāyan ē-kanātahk kāsihkwēhon.

tānisi kē-tōtaman:

ohcitaw maskihkīwiyiniw, mīpit omaskihkīwiyiniw, maskihkīhatoskēwiyiniw, ēkwa onanātawihowēw ka-kisīpēkinicihcēcik pāmwayēs nitawāpēnāski ahpō kitawāsimis.
kēhcināho ē-ayāwiht mosci-kisīpēkinikan nahapiwikamikohk kitawāsimis okiskinohamākosiwikamikohk ēkwa kitatoskēwinihk.
kēhcināho ita awāsisak ka-nākatēyimihcik ē-ayācik ita kā-kīsi-ohpikicik ēkwa awāsisak ka-kisīpēkinahkik ocihciyiwāwa.
āpacih mosci-kisīpēkinikan. mosci-kisīpēkinikan pēyakwan isi-miyopayiw tāpiskōc kisīpēkinikan ohci ēkā kā-āsōskamākēhk. kisīpēkinikan ohci ēkā ka-āsōskamātohk namōya tāpwē mamihcimikāsōw ka-nakināt manicōsa ka-āhkosiwikākēcik ēkwa namōya ayiwāk miyosiw iyikohk mosci-kisīpēkinikan.
kiskinowāpahtihiwēwin.

Do Bugs Need Drugs,
Communicable Disease Control,
Alberta Health Services.

DBND@ahs.ca
www.dobugsneeddrugs.org

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-Non-commercial-Share Alike 4.0 International license. To view a copy of this licence, see https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/. You are free to copy, distribute and adapt the work for non-commercial purposes, as long as you attribute the work to Alberta Health Services and abide by the other licence terms. If you alter, transform, or build upon this work, you may distribute the resulting work only under the same, similar, or compatible licence. The licence does not apply to AHS trademarks, logos or content for which Alberta Health Services is not the copyright owner.

Disclaimer statement:

This material is intended for general information only and is provided on an “as is”, “where is” basis. Although reasonable efforts were made to confirm the accuracy of the information, Alberta Health Services does not make any representation or warranty, express, implied or statutory, as to the accuracy, reliability, completeness, applicability or fitness for a particular purpose of such information. This material is not a substitute for the advice of a qualified health professional. Alberta Health Services expressly disclaims all liability for the use of these materials, and for any claims, actions, demands or suits arising from such use.

masinahikanis ohci kwayask ka-kiskēyihtamihk āhkosiwin nakinikākēwin

manicōsak kā-āhkosiwiskākēcik & āsōskamātowin

āsōskamākēwisāyāwin

English

manicōsak āhkosiwina

ēkāwiya ē-miyoskākohk

kāsihcihcēwin

kisisowin

kisisowin:

nākatēyimisowin :

otakikomiwin & siskawēkomēwin

itamahcihowina:

ēkā ka-kahcitinamihk :

nākatēyimisowin:

ka-mosci-osihtān sīwihtākanāpoy

kihci-otakikomiwāpinēwin

itamahcihowina:

ēkā ka-kāhcitinamihk āhkosiwin:

nākatēyimisowin:

mikot nitakikowāhpinēwin

itamahcihowina:

nākatēyimisowin:

ē-wīsakikohtākanēt

nākatēyimisowin:

mihtwākay āspinēwin

itamahcihowina:

nakinamowin:

nākatēyimisowin:

ostostotamowin

itamahcihowina:

nākatēyimisowin:

māyāspinēwina piko sēmāk kanitawāpēnās maskihkīwiyiniw

kisisowin

mihtwākay āspinēwin

ka-kiskēyihtēn ē-māyimahcihoyan omisi isāyāyani

kisisowin

yēhēwin

omisi isāyāwin

kotaka isi mayimahcihoyani sēmāk nitawāpamahkan maskihkīwiyiniw ōhi ohci:

ēkāwiya ē-miyoskākohk

kīkwāy anima ēkāwiya ē-miyoskākohk?

tānisi kē-tōtaman?

kāsihcihcēwin

tānispī ka-kāsihcihcēyan:

tānisi ka-isi-kāsihcihcēhk:

tānisi kē-tōtaman:

CONTACT US

Share the Guide